ermenilerden ozur diliyorum
aydinlar yeni bir imza kampanyasi baslatmis, ermenilerden ozur diliyorum diye. kelimelerle gerceklerin dansiyla sorun cozumleme de atilmis yeni bir adim. bu adimi begenenler olucaktir, begenmeyenlerde olucaktir. simdi oyle hassas bir konu ki bu, insanlar nasil cozumleyeceklerini bilemiyor. dunyada olan seyler var, bir de onlara verilen isimler var. olan seye pek kimse olmadi demez de, herkes ona baska bir isim verir. ama isimlerin gucunu de onemsemek lazim. misal cok yakin zamanda hatirlayalim, veraset vergisi diye bir mevzu vardi amerikada(estate tax). olen kisinin mal varliginin yuzde bilmem kaci devlete devrediliyordu, devlette onu hizmet olarak halka geri veriyordu. tabi zengin kesimin pek isine gelmiyordu hanedanlarinin surekli malvarliklarindan buyuk kutleleri devlete kaptirmalari. oysa orta ve alt sinifin isine geliyordu bu vergi(ki bu cogunluk oluyor) zengin kesim cok kez bunu kaldirmak icin parlementoya getirdi, ama her seferinde senatorler reddetti, cogunlugun faydasina oldugu icin. bush yonetimi ne yapti, senatoya isim degisikligi teklifi gonderdi ve ismi degistirmek icin super kampanya yapti sonucta senatorleri ikna etti ve olum vergisine cevirdi adini (death tax). isim olum vergisine cevrilmesi cok onemli degil gibi gorundu basta, ama bu ismi arkasina alan kesim simdi o kadar guclu bir kampanya yapiyor ki olum vergisini kaldirmak icin(belki de kaldirdilar bile tam bilemiyorum) sanirim yakinda kaldirirlar, o isim altinda bakildiginda cok haksiz bir uygulama gibi gorunuyor tabi, olmus birine vergi kesermis gibi. bi olay etiket yedi mi, bin aciklama fayda etmiyor insanlarin gozunde yani, boyle de sacma bir gercek var, reklamcilar bunu deli gibi kullanir misal.
politikada boyle tartismalar cok oluyor, isimler siyasette, ozellikle uluslararasi siyasette inanimaz onem kazaniyor. misal hatirlayiniz, amerika yine irak savasini bir kurtarma operasyonu olarak lanse etti, hala amerikalarin cogu buna inaniyor. dunyada cok az bir kesim ‘isgal’ lan bu tupeduz diye cigiriyor, ama kitaplara nasil gececegini zaman gostericek, operasyon mu, askeri isbirligi mi, yoksa isgal mi. odenecek siyasi bedeller de ona gore sekillenicek tabi. amerikalar yillardir ozenle kacarlar mesala kotu etiketlerden, oysa yillardir dunya capinda en cok insan olumunden sorumlu olan ulke olsalar da diger ulkeler veya halklarda pek sesini cikaramazlar surada burada soykirim yaptin diye. yakin tarihin unlu soykarimlari da, misal yugoslavya veya almanyadaki yahudi soykirimi, dikkat ederseniz kaybeden devletlerin soykirimlaridir. kazanan devletler hic soykirimla suclanmaz, kimse amerikanin irakta veya guney amerikadan yaptiklarinin hesabini sormaz, ya da ingilterenin dunya alemde yaptiklarinin vs.
simdi ermenilerle ilgili duruma gelirsek, iki tarafta bu sorunu cozmek istiyor, cunku bu sorundan kaybi olanlar turkiyede yasayan ermeniler, ve yurt icinde veya yurtdisinda yasayan turkler. bu sorundan kazanci olanlar ise her zaman ki gibi yurt icinde ve disindaki cesitli guc odaklari. yillardir bu tip sorunlari siyasi manipulasyon amacli olarak cok basarili bicimde kullandiklarini tarih sagolsun yeterince belgeledi. peki neden cozemiyoruz sorunu, cunku iki tarafta bir birine guvenemiyor. neden? cunku sorun sadece iki oyunculu degil. hatta sorun sadece bir real siyasi aktor(turkiye) ve cevresinde bir suru hayalet siyasi aktor. yani turkiye, kendi sinirlari icinde yasayan vatandaslari ile bu sorunu cozebilir, sonucta turkiye osmanli degil, osmanlilarin yaptigi bir seyin sorumlugu ne turkiye’ye yikilir, ne de turkiye olan bir seyi ortbas etmeye calisir, sorun sadece kendi vatandaslari icinde olsa. real aktor kendi icinde dengesini saglayabilir kendi haline birakilsa. misal benzeri bir sey su anda kanadada yasaniyor, kanada hukumeti gecen aylarda resmi olarak meclisten yerlilere yapilan haksizliklar icin ozur diledi. bu buyuk bir adim sayiliyor yerli haklari mucadelesinde, yavas yavas kanada biraz bedel oduycek, yerlilerde bir yere kadara haklarini almis olmanin huzurunu yasayacaklar. boyle bir tablo tukiyede neden olusmaz? cunku birinci turkiye kanada gibi bir ekonomik guce sahip degil, iki kanada bu sorun uzerinden oynayan aktor cok yok. kanadaninkisi artik biraz yerliler yeterince kanadali oldular zaten, simdi yavas yavas bu sorunu kendi icimizde cozelim diyor.
turkiye iste bunu yapamayacagi icin defansif moda geciyor, baska ne yapsin. bir adim atsa ardindan hayali siyasi aktorler iyice uzerine cullancakmis gibi hissideyor, adim atinca geriye alamiyorsun sonucta, gecmiste uluslar arasi siyasette cok bu tadda hatalarimiz var. biz adim atiyoruz, karsi taraf voleyi cakiyor cozum icin o da bir adim atacagina. nasil guvenebiliriz karsi tarafinda adim atacagina? ermeniler de ayri bir defansif modda hakli olarak. azinlik durumundalar, bir zamanlar icinde yasadiklari devlet tarafindan haksizliga ugramis hissediyorlar kendilerini. onlarda bir adim bekliyor, sen devletsin ben bir halkim, benim mi sineye cekmem lazim, hak mi bu diyorlar. bu guvensizlik ortaminda arada avuclarini avusturan sanirim hayali siyasi aktorler oluyor, iki tarafda istedikleri gibi oynatiyor sonucta, biraz oraya biraz buraya el sallayarak, sanki gercekten cozum istiyorlarmis gibi, sanki gercekten cabaliyorlarmis gibi.
bu kampanya bir ise yarar mi, ne yone bir adimdir, bilmiyorum. bana eger bir adim atilacaksa bu adim aktorlerin sayisini azaltmak olmali gibi geliyor. hele ki hayali aktorlerin sayisini. o aktorler oyundan cikmadiktan sonra bana bu oyunun cozumu yokmus gibi geliyor. turkiyenin atmasi gereken adim, cok zor bir adim olsa da, dunyaya ben bu sorunu kendi icimde hakkini vererek hesaplasarak kendi vatandaslarim(ermeni ve turk) ve dunyanin baska yerlerinde yasayan ermeni vatandaslari ile cozmek istiyorum. ama uluslararasi siyaset arenasinda baska ulkelerin ara buluculuguyla degil demeli. ermenilerde, ozellikle baska ulkelerde yasayan ermeniler, baska ulkelerin siyasi aktorlerini turkiyeyi durtturmek icin kullanmayi birakmalari gerekiyor. durttulen bir aktor ve durtten hayali aktorler aradan kalkinca olay zaten golge dovusunden cikip sorunun cozum yolu acilmis olur gibime geliyor. halklarin da biraz reflex davranislardan uzaklasmasi gerekiyor ama o nasil olur bilemiyorum. tartismalar medeni olcude kalip, kutuplasmalar ve nefrete yol acmadigi surece aslinda o reflex davranislarin zamanla cozulmesini saglar da bizler ne kadar medeniyiz onu hic bilemiyorum.
simdi gecmise donup baktigimizda 70lerde 80lerdeki sol-sag catismasinin rusya amerika soguk savas doneminin bir uzantisi oldugunu, insanlarimizin kasten kutuplastirildigini ve bir birine dusman edildigini cok net goruyoruz da, gunumuzde birden her seyin cok degistigini saniyoruz. islamci ulusalci, kurt turk, ermeni turk, kutuplardan kutup begen, …vatan elden gidiyor, din elden gidiyor, irk elden gidiyor, sloganini sec, nefretini bile, sopani eksik etme…cik meydana vur kir parcala sonra, ofkeni nefretini kus ortaliga…. belki o sekilde medeni olursun….belki o sekilde sorunlari cozersin….belki o sekilde kendini bir sey zannedersin…
NazIm
