Bert Haanstra
Sevgili Prenses,
Yaşadığım ya da gezdiğim yerlerden dolayı tanıştıp sana da tanıştırmak istediğim kişiler ve olaylar var kaç zamandır. Sonunda bazılarını bir araya toplamayı başardım. Yavaş yavaş postalarım artık mektupları: hem işleri tanıtır onları hem de biz tanışmış oluruz.
1947 ile 1988 arasında yaptığı filmler ile Hollanda sinemasında bir kült olan Haanstra’nın en büyük uluslararası başarısı 1958’de çektiği Glas/Cam filmi en iyi kısa belgesel Oskarı almış olması. Çekildiği sırada muhtemelen her toplumun geçirmekte olduğu değişimi olabilecek en estetik ve en yansız şekilde ifade eden bu harika filmi izleyerek başlayalım…
Benim için Haanstra’nın filmleri sade ama tam (tam, butun, yeterli, o kadar iste) olmaları açısından olağandışı. Dille, karmaşayla, analizle kaplı hayatıma içi dolu bir sükunet getiriyorlar. Dolayısıyla lafı uzatmayacağım. Haanstra kendi filmlerini sessiz çekerken üzerine uzun uzadıya yazmaktansa sevdiğim filmlerini sana gösterip belki dehası sende de heyecan uyandırır diye umuyorum.
Hollanda’yı içinden geçen, her yere uzanan ve yeniden yaratan -hatta buraya kimliğini veren- birincil ilişkisiyle anlatmak, Hollanda’yı sudan yansıtmak bir diğer dahiyane fikri olmuş Haanstra’nın. Spiegel van Holland / Hollanda’nın aynası biraz mide bulantısı ve başdönmesine yola açsa dahi seyredilesi bir kısa film. Bu filmi orjinal müziği ile bulmak mümkün olmadığı için ilginç bir versiyona yer veriyorum
1970’lerden itibaren hayvanlara konsantre olan ve Jane Goodall ile birlikte filmler çeken Haanstra’nın bu saplantısı ilk olarak Zoo/Hayvanat Bahçesi filmiyle başlar. Bu film benim evimin de yakınlarında bulunan meşhur Amsterdam Hayvanat Bahçesi Artis’in 1960lardaki halini ziyaretçilerle ziyaret edilenler arasindaki benzerlikler üzerinden göstererek yoğun ilgi çekmiş. Bence hala bu benzerlik dolayısıyla evrensel bir şeye dokunup geçiveriyor…
İlgini çektiyse bir de isteğe bağlı ev ödevi var hazırda… Her yeşil birey tarafından görülmeli denilen Lewis Mumford on the City filminin arabalar ve insanlar ile ilgili olan ikinci bölümü de Haanstra tarafından çekilmiştir.
Ayşem Mert
Bu guzel abiyle bizleri tanistirdigin icin sagolasin Aysem, Cam ve Hayvanat Bahcesi filmlerine ozellile bayildim, cok ince yerlerden yakalayip cok nefis bir gorsel dille aktarmis. Paylasimlarinin devamini heyecanla bekliyoruz 🙂